Współczesny język świata finansów jest bardzo rozbudowany. Jak nie pogubić się w tych wszystkich określeniach i zrozumieć o co tak naprawdę chodzi? Poniżej przedstawiamy słownik zawierający najważniejsze pojęcia współczesnego rynku finansowego. Jest on stale uzupełniany dzięki czemu masz pewność że zawarte hasła są aktualne.
A
aneks (do umowy) – zapisy uzupełniające bądź zmieniające pierwotną treść dokumentu;
B
bank – instytucja finansowa, której działania reguluje prawo bankowe; podstawowy podział banków zakłada istnienie banków centralnych (w Polsce Narodowy Bank Polski) oraz banków operacyjnych (obsługa klientów masowych);
bank spółdzielczy – instytucja finansowa w formie spółdzielni, która zajmuje się działalnością bankową; jego formę określa prawo spółdzielcze; jest on dobrowolnym zrzeszeniem osób prowadzących działanie w interesie swoich członków;
bank centralny – instytucja finansowa odpowiadająca za funkcjonowanie systemu bankowego w danym państwie; wyróżniamy bank centralny niezależny od państwa oraz bank centralny zależny od państwa; jest on emitentem pieniądza, bankiem banków, bankiem państwa oraz pożyczkodawcą ostatniej instancji; w Polsce bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski;
bank komercyjny – instytucja finansowa nastawiona na zysk, powołana do przyjmowania depozytów oraz udzielania kredytów;
Bankowy Fundusz Gwarancyjny – instytucja podejmująca działania w celu stabilizacji krajowego systemu finansowego; do podstawowych zadań BFG należy ochrona środków zgromadzonych w bankach oraz SKOK-ach; środki ulokowane w tych instytucjach finansowych objęte są gwarancją przez BFG do wysokości równowartości 100 000 euro dla każdego klienta;
C
całkowity koszt kredytu – obejmuje wszystkie wydatki, jakie pożyczkobiorca musi ponieść przy zaciąganiu zobowiązania,
D
deflacja – przeciwieństwo inflacji, objawiające się długotrwałym spadkiem cen dóbr i usług;
depozyt bankowy – środki ulokowane przez klienta w banku na określony lub nieokreślony czas; dzielą się na depozyty na żądanie tzw. a’vista (środki można wypłacić w każdym momencie np. rachunki oszczędnościowo- rozliczeniowe) oraz depozyty terminowe zwane też lokatami terminowymi (środki można wypłacać dopiero po określonym terminie, ich wcześniejsza wypłata wiąże się przeważnie z utratą naliczonych odsetek);
E
e-bank – nazwa powiązana z ciągle rozwijającą się bankowością elektroniczną, np. internetowy dostęp do konta;
F
fundusze inwestycyjne – forma inwestowania, która polega na zbiorowym lokowaniu środków pieniężnych uczestników funduszu; członkami mogą być osoby indywidualne, prawne oraz podmioty nieposiadające osobowości prawnej;
G
giełda – rynek sprzedaży i kupna aktywów finansowych; nabywcą na giełdzie jest ten , kto w momencie dokonania sprzedaży jest gotów zapłacić najwięcej za dany przedmiot notowań;
I
iban – sposób numerowania kont bankowych obowiązujący w 60 krajach; jest to numer rachunku osobistego wraz z literami znajdującymi się na początku;
inflacja – polega na zmniejszeniu siły nabywczej pieniądza, inaczej mówiąc za określoną kwotę pieniędzy jesteśmy w stanie kupić mniej niż w poprzednim okresie; inflacja przejawia się wzrostem cen dóbr i usług;
K
kapitalizacja odsetek – naliczanie odsetek do kapitału; czas po którym doliczane są odsetki nazywany jest okresem kapitalizacji;
karta debetowa – rodzaj karty płatniczej wydawanej do konta bankowego, jej limit równy jest wysokości środków zgromadzonych na koncie;
karta kredytowa – rodzaj karty płatniczej, której limit równy jest wysokości limitu udzielonego klientowi przez bank;
Komisja Nadzoru Finansowego – instytucja sprawująca nadzór nad sektorem bankowym, sektorem kas spółdzielczych, rynkiem kapitałowym, emerytalnym, ubezpieczeniowym, nadzór nad biurami usług płatniczych oraz nad instytucjami płatniczymi, instytucjami pieniądza elektronicznego w Polsce; jej celem jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego;
konto osobiste – rachunek bankowy osób fizycznych, dający możliwość deponowania pieniędzy, realizację stałych zleceń oraz zaciągnięcie kredytu;
konto oszczędnościowe – rodzaj konta bankowego, na którym klient gromadzi środki pieniężne, jest ono oprocentowane przez co przynosi profity właścicielowi; pozwala w przeciwieństwie do lokat na wypłaty w każdym momencie bez straty naliczonego oprocentowania;
kredyt – dwustronna umowa pomiędzy bankiem a osobą fizyczną lub prawną, w której bank zobowiązuje się do pożyczenia określonej kwoty pieniędzy pożyczkobiorcy; ten z kolei zobowiązuje się do oddania zobowiązania wraz z odsetkami w wyznaczonym terminie; wśród kredytów wyróżniamy między innymi kredyty konsumpcyjne, samochodowe, mieszkaniowe, hipoteczne;
kredyt konsolidacyjny – kredyt zaciągany w celu połączenia wszystkich zobowiązań kredytowych w jednym produkcie;
kurs walutowy – wskazuje ile jednostek pieniędzy krajowych musimy wydać w celu zakupienia jednostki waluty obcej;
L
lokata dla dziecka – sposób długoterminowego oszczędzania z przeznaczeniem na przyszłość dla dziecka, poprzez gromadzenie środków i ich lokowanie w różne instrumenty finansowe; na rynku nie istnieje jeszcze lokata zawierana na kilkanaście lat;
lokata jednodniowa – depozyt terminowy z jednodniowym okresem lokowania środków; przed rokiem 2012 był sposobem na uniknięcie podatku od zysków kapitałowych;
lokata nocna, overnight, O/N – rodzaj lokaty jednodniowej dla przedsiębiorców, w której bank pobiera środki z rachunku firmowego i zwraca następnego dnia z odsetkami;
lokata progresywna – jest to rodzaj depozytu bankowego ze wzrastającym oprocentowaniem w kolejnych okresach lokowania;
lokata rentierska – jest rodzajem depozytu terminowego, w którym odsetki po kapitalizacji nie są doliczane do kapitału a wypłacane deponentowi w regularnych, ustalonych w umowie odstępach czasu;
lokata strukturyzowana – rodzaj depozytu złożony z co najmniej dwóch instrumentów finansowych: części oszczędnościowej (większej, przeważnie obejmującej 70-95% włożonego kapitału) oraz części inwestycyjnej; część oszczędnościowa lokowana jest w bezpieczne instrumenty finansowe, natomiast część inwestycyjna jest przeznaczana na inwestowanie w instrumenty o dużo większym ryzyku lecz jednocześnie wyższym zysku;
lokata terminowa – umowa pomiędzy instytucją finansową a jej klientem, w ramach której ten ostatni wpłaca środki pieniężne bankowi w zamian za zysk w postaci odsetek wypłacanych w określonym czasie; wcześniejsza wypłata gotówki przez deponenta przeważnie powoduje utratę naliczonych odsetek;
lokata w złoto – sposób na pomnażanie oszczędności poprzez lokaty strukturyzowane oparte na kursie złota lub inwestycje w złoto (zakup sztabek i ich odsprzedaż po opłacalnym kursie w odpowiednim momencie);
lokata walutowa – rodzaj depozytu terminowego polegający na deponowaniu środków w walucie obcej; zysk uzyskany z takiej lokaty jest trudny do przewidzenia ze względu na wahania kursów kupna oraz sprzedaży walut;
M
minimalna wymagana spłata – najniższa kwota, jakiej wymaga bank w dniu spłaty zadłużenia, po jej uregulowaniu można dalej korzystać z karty kredytowej;
O
oprocentowanie brutto – oprocentowanie bez odliczenia 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki);
oprocentowanie efektywne – oprocentowanie uwzględniające efekt kapitalizacji odsetek;
oprocentowanie netto – oprocentowanie lokaty po odliczeniu 19% podatku Belki (obliczane jest poprzez pomnożenie oprocentowania podstawowego przez 0,81);
oprocentowanie nominalne – oprocentowanie nie uwzględniające inflacji, podatku Belki, czy kapitalizacji odsetek; podawane jest przez banki w materiałach marketingowych;
oprocentowanie rzeczywiste – uwzględnia wszelkie czynniki wpływające na zysk; odzwierciedla realną wielkość zysku z lokaty;
P
plan systematycznego oszczędzania (PSO) – sposób na oszczędzanie, w którym klient zobowiązuje się do wpłacania ustalonych kwot w określonych terminach w zamian za wyższe oprocentowanie; jest to instrument bardziej ryzykowny niż lokaty, gdyż opiera się na inwestowaniu w fundusze i ubezpieczenia;
prawo bankowe – normy prawne, które regulują sposób powstawania, funkcjonowania oraz likwidacji instytucji bankowych, a także sposób działania nadzoru finansowego;
prowizja – naliczane procentowo od wartości transakcji wynagrodzenie za pomoc przy zawarciu transakcji;
przewalutowanie – zmiana waluty rachunku bankowego; przeważnie związana z koniecznością uregulowania opłaty manipulacyjnej;
podatek Belki – rodzaj 19% podatku od zysków kapitałowych, objęte nim są odsetki z depozytów terminowych, pożyczek i innych instrumentów finansowych;
R
rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR) – jeden z rodzajów depozytu bankowego, zakładanego w celu gromadzenia środków pieniężnych oraz prowadzenia rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych;
Rada Polityki Pieniężnej (RRP) – ustala założenia polityki pieniężnej oraz podejmuje decyzje odnośnie polityki NBP;
S
SKOK (Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa) – objęte nadzorem KNF instytucje finansowe działające w oparciu o odrębne ustawy; gromadzą one kapitał osób fizycznych i z nich udzielają pożyczek; jej członkami są osoby połączone więzią zawodową lub organizacyjną;
spread walutowy – różnica pomiędzy ceną kupna a sprzedaży danej waluty; najczęściej wyrażona w procentach; jest zyskiem banku wynikającym ze sprzedaży przez banki walut po wyższym kursie, niż cena ich zakupu;
stała stopa procentowa – umówiona, niezmienna stopa procentowa lokaty lub kredytu;
stopy procentowe banku centralnego – cena udzielania bankom kredytów lub sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny; ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej na comiesięcznych zebraniach;
W
WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) – stopa procentowa, jaką banki płacą innym bankom za przyjęcie od nich w depozyt środków pieniężnych;
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – referencyjna wysokość oprocentowania kredytów udzielanych pomiędzy bankami w ujęciu rocznym; wyznaczana jako średnia arytmetyczna oprocentowań podawanych przez największe banki działające w Polsce;
Z
zdolność kredytowa – określany przez banki warunek, który wnioskodawca musi spełnić przy wnioskowaniu o kredyt; musi być wyznaczona na takim poziomie, by zapewnić codzienne bytowanie rodziny kredytobiorcy oraz spłatę kredytu.
